- Καλυδών
- I
Μυθολογικό πρόσωπο. Αναφέρεται ως η ηρωίδα που έδωσε το όνομά της στο δάσος με τις βελανιδιές της ομώνυμης αρχαίας αιτωλικής πόλης. Σύμφωνα με την παράδοση, παρακολούθησε τον αγώνα του Ηρακλή με τον Αχελώο φορώντας στο κεφάλι στεφάνι από κλαδί βελανιδιάς.IIΑρχαία πόλη της Αιτωλίας στον ποταμό Εύηνο, κοντά στον Κορινθιακό κόλπο. Ο Όμηρος αναφέρει την Κ. μεταξύ των 5 πόλεων των Αιτωλών. Στον Πελοποννησιακό πόλεμο η Κ. ήταν αυτόνομη· το 390 π.Χ. προσχώρησε στην ένωση των Αχαϊκών πόλεων, αλλά μετά τη μάχη των Λεύκτρων την κυρίευσαν οι Αιτωλοί. Η Κ. διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην Αιτωλική Συμπολιτεία με την εκλογή πολλών Καλυδωνίων ως αρχόντων της Συμπολιτείας και τον 2o αι π.Χ. γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της. Κατά τη διάρκεια του πολέμου των Αιτωλών με τον Φίλιππο E’ της Μακεδονίας η πόλη καταστράφηκε και μετά την ίδρυση της Νικόπολης ο Αύγουστος ανάγκασε τους κατοίκους της να μετοικήσουν στη νέα πόλη, ενώ μετέφερε τους καλλιτεχνικούς της θησαυρούς στην Πάτρα.Η πόλη ήταν χτισμένη πάνω σε δύο λόφους. Ο ανατολικός αποτελούσε την ακρόπολη και περιβαλλόταν από ιδιαίτερα τείχη με πύργους. Το τείχος της πόλης, μήκους 4 χλμ., είχε μια μεγάλη πύλη στα ΒΔ και 5 μικρότερες. Από την κύρια πύλη ξεκινούσε η ιερή οδός, που οδηγoύσε, 200 μ. Δ, στο ιερό της Λαφρίας Αρτέμιδος, που περιβαλλόταν κατά διαστήματα από ψηλό τείχος. Η πρώτη φάση του ιερού ανάγεται στους γεωμετρικούς χρόνους και σε αυτήν ανήκει ένα αψιδωτό κτίριο, πιθανώς λατρευτικής χρήσης. Απέναντι από αυτό χτίστηκε ο πρώτος ναός της Λαφρίας Αρτέμιδος του 6ου αι. π.Χ., ο οποίος είχε ξύλινους κίονες και ζωγραφιστές μετόπες. Περίπου το 400 π.Χ. ο ναός ξαναχτίστηκε περίπτερος, με πρόδομο, σηκό και οπισθόδομο. Δυτικά του ναού αυτού σώζονται τα θεμέλια μικρού ναού του Απόλλωνα με πρόδομο και σηκό· ανατολικά των ναών βρέθηκε μεγάλη στοά. Κατά μήκος της ιερής οδού υπήρχαν τάφοι και ένα ηρώο του 2ου αι. π.Χ. το οποίο αποτελούσαν ένα μεγάλο τετράγωνο περιστύλιο με δωμάτια γύρω του και ένας υπόγειος θολωτός τάφος, όπου τελούσαν την προγονολατρεία.
Dictionary of Greek. 2013.